Circulaire communicatie – zaaien in plaats van sommeren

‘Wil je de mensen iets meegeven?’ vroeg ik ooit een vertrekkend onderwijsbeleidsadviseur (daarnaast politicus voor GroenLinks en theoloog), ze ging met pensioen en trakteerde me op een verhaal boordevol bijzondere inzichten. ‘Ik wil niets “meegeven”’, antwoordde ze. ‘Dat klinkt alsof je zegt: zo moet je het doen. Ik ben niet van een boodschap. In mijn verhaal kan iedereen z’n eigen plek vinden, er z’n graantje uit meepikken als hij dat wil.’

Wijs, vond ik. Als iemand mij gebiedt: ‘Repareer je meubels in plaats van ze weg te gooien’, raak ik veel minder gemotiveerd dan wanneer iemand zegt: ‘Kijk, ik heb mijn doorgezakte stoel gerepareerd en zo gemaakt dat ik ‘m kan opklappen en als kunstwerk aan de muur kan hangen als ik ‘m niet nodig heb!’ Dan is de kans groter dat ik denk: ‘Hé, wat leuk en vindingrijk, ik heb nog een stoel met een gebroken poot, misschien kan ik daar ook wat mee doen.’

Het zit ‘m in die gebiedende wijs. Die schept meteen een kloof, een niveauverschil tussen de zendende autoriteit en het onwetende gepeupel, de ontvanger. Bovendien: het geven van orders leidt tot een soort mentale passiviteit: gewoon doen wat er gezegd wordt. Het delen van verhalen daarentegen werkt inspirerend en activerend. Eén verhaal kan dan, zoals de beleidsadviseur aangaf, tientallen nieuwe ideeën, ‘graantjes’ voortbrengen. In dit geval: repareren, maken, schijnt leuk te zijn, heb ik gehoord!

Ja, ik zou mijn stoel kunnen (laten) repareren natuurlijk. Maar misschien kan ik er ook een kistje van maken. Of een troon voor de kat. Of een schommelstoel voor de buurkinderen. Misschien kan de nieuwe meubelreparatieopleiding ‘m wel gebruiken, die in september in Zwolle start.

Circulaire communicatie is niet sommeren. Circulaire communicatie is zaaien. En erop vertrouwen dat iets of iemand er iets voor zichzelf van oppakt, overneemt, terugbrengt. Daarom luidt één van de tien stellingen (géén geboden, maar suggesties!) in mijn visie op circulaire communicatie:

Voorbeeldcommunicatie: Effectieve communicatie gaat over informatie delen. Niet met een belerend vingertje, maar aanstekelijk. Wat de één helpt, kan ook een ander inspireren.

Inspiratie opdoen? Lees bijvoorbeeld de hout- en meubelverhalen (nu we het er toch over hebben) van de partners van circulair ambachtsnetwerk WaardeRing:

Een leerling van Cibap, die trots vertelt over de unieke ladekast die hij van gebruikte materialen creëerde. De duurzame houtwerkplaats Goedhoutbaar, die bijvoorbeeld van afgedankte tafelbladen en oude kerkbanken keukens maakt. En wat dacht je van de bedbodems, die Kringloop Zwolle en Noggus&Noggus inzamelen en heel veel mensen al inspireerden. Wandpanelen (TalentStad-leerlingen), plafondpanelen (Blossom Architecture), stoeltjes en kistjes (workshop van BySoil bij vso De Twijn), fruitkistjes (Philadelphia voor De Buurman), etc. etc.

En zo zit de hele WaardeRingse website vol oogstmogelijkheden. Plukkenswaardig!